Ontslag: drama of kans?

Opvallend is dat bij de aanstelling van medewerkers veel tijd en aandacht wordt besteed aan de sollicitatieprocedure. Het belang van de juiste persoon op de juiste plek wordt erkent. Te vaak nog wordt het belang van een goede ontslagprocedure onderschat. Veel juridisch getouwtrek en/of negatieve, emotionele energie kan worden voorkomen door met zorg & respect medewerkers te begeleiden naar hun ontslag.   

Als leidinggevende ontkom je er niet aan: in je loopbaan zul je vroeg of laat een medewerker de boodschap van ontslag moeten brengen vanwege een economische recessie of het niet goed functioneren. Zeker nu, in tijden van financiële crisis, zal inkrimping of reorganisatie plaatsvinden binnen organisaties. Gezond leidinggeven impliceert ook een gezond HRM-beleid met heldere en duidelijke procedures. Concreet betekent het dat je als leidinggevende nagedacht hebt over een zorgvuldige en respectvolle ontslagprocedure.

Hoe ontwikkel je een procedure waaruit zorg & respect blijkt?

5 vragen die u op weg kunnen helpen:

1.            Is het ‘waarom’ van het ontslag helder? De emotionele impact van ontslag voor een medewerker is groot. In een proces van acceptatie en verwerken is het belangrijk dat de reden van ontslag duidelijk en helder is. Geef concrete feedback, vooral bij ontslag door niet goed functioneren is dit van belang. Wees eerlijk en duidelijk als het gaat om rechten en plichten.

2.            Welk ‘gat’ laat de medewerker achter in de organisatie? Vaak wordt achteraf pas zichtbaar welke plek en/of rol de medewerker in de organisatie of het team vervulde: de wijze patriarch, het innerlijk geweten of het sociale hart. Vooral in hechte teams kan het gemis leiden tot verwarring. Wie neemt welke rol of taak over?

3.            Heb ik voldoende gebruik gemaakt van creatieve mogelijkheden? Interne overplaatsing, creëren van passende functie, interne functie/taakwisseling  allemaal mogelijkheden om competent en betrokken medewerkers te behouden voor de organisatie. Bij niet te voorkomen ontslag kan het aanbieden van externe coaching de medewerker op positieve manier op weg helpen van ontslag naar ander werk.

4.            Welke boodschap zend ik uit met dit ontslag richting andere medewerkers of buiten de organisatie? Ontslag van een collega kan angst oproepen: ‘ben ik de volgende ...?’ Het kan ten koste gaan van vertrouwen. Belangrijk is dan: hoe communiceer ik deze boodschap binnen de organisatie en op welke manier? Ook geldt: hoe integer zijn we als organisatie in onze communicatie naar buiten toe? Hang ik vuile was buiten? Welke consequenties heeft dat voor imago van mijn medewerker en onze organisatie? 

5.            Hoe nemen wij waardig afscheid van elkaar?

Plan een ‘out’-take gesprek met je medewerker. Leg laatste afspraken vast (opname/uitbetaling vakantiedagen). Evalueer in grote lijnen en vraag door naar leerpunten of ideeën voor groei en ontwikkeling voor jezelf als leidinggevende, team en organisatie. Vraag op welke manier de medewerker afscheid wil nemen. Geef aan op welke wijze je een rol kan/wil spelen in het zoeken naar passend werk (wel/niet: aanbieden loopbaan- of coachingtraject; outplacement, referenties afgeven, gebruik van netwerk, CV doorsturen).

Waaruit blijkt zorg en respect voor uw medewerkers tijdens ontslag? En, hoe vertaalt zich dat in de ontslagprocedure?

Meer weten? Eva-Radio in gesprek met Jolanda Nooteboom over ‘Ontslag: drama of kans’. Te beluisteren: zaterdag 25 februari, 9.03 uur, Radio 5. Naluisteren kan ook: www.eo.nl/eva

Jolanda Nooteboom